Читаем Авантуры Вырвіча, Лёдніка і Чорнай Меланхоліі полностью

Пранціш стараўся не разводзіць вензелі... Але гэткую гісторыю адной лыжкай не зачэрпнеш.

Пан Антоній Тызенгаўз адчуваў, што, калі не знойдзе якое апірышча — затопчуць, як толькі кароль адвернецца. Смяротна перасварыўся нават з радзінай. У жонкі памерлага брата Міхала гвалтам забраў сына, свайго пляменніка Ігната, і павёз па Еўропах, адукоўваць. Кабета нават звярнулася да расейскай імператрыцы са скаргай. З другой братавай падскарбій таксама судзіцца — яе дачку скраў і гвалтам павёў да алтара сваяк пана Антонія... А прычына ўсяго — нямераныя спадчынныя багацці, на якія, на думку пана Антонія, найперш ён мае святое права. Усё давялося разбіраць каралю, той яшчэ больш расчараваўся ў былым паплечніку. Урэшце ў пошуках падтрымкі Тызенгаўз пачаў глядзець на Вену.

Як ні дзіўна, але заставаўся ў яго рэсурс, дасюль не выкарыстаны. Пан Антоній так i не знайшоў часу ажаніцца. Ворагі пляткарылі, што намеціў Літоўскі Д’ябал сабе ў жонкі пляменніцу караля, дачку Андрэя Панятоўскага, але тая якраз выйшла замуж за дзіўнаватага рэферэндарыя Тышкевіча. I пан Антоній вырашыў пасватацца да малодшай дачкі графа Каўніца, канцлера імператрыцы Марыі Тэрэзіі, які быў адначасова канцлерам сына і суправіцеля імператрыцы Ёзафа Другога. Хітручы ліс Каўніц умеў дагадзіць любому... Мог спакусіцца і шанцам скарыстаць фігуру падскарбія Рэчы Паспалітай, умяшацца, напрыклад, у спадчынныя звады. Вунь якія войны вяліся за спадчыну дачкі Багуслава Радзівіла, што выйшла замуж за князя нойбургскага. Ладная частка беларускай зямлі, са Слуцкам, Копыссю ды Заблудавам, ледзь не дасталася немцам — князь Геранім Радзівіл мільёнамі злотых адкупаўся...

Таемныя перамовы наконт такога палітычна складанага шлюбу неадменна пададуць як дзяржаўную здраду... Але падскарбій гатовы быў рызыкнуць шмат чым, каб стаць зяцем аўстрыйскага канцлера. У тое, які палітычны гандаль ён мог павесці, Пранціша не пасвяцілі. Канцлеру належала перадаць загадкавую фразу: пан Антоній Тызенгаўз у якасці вясельнага падарунка гатовы падарыць будучаму цесцю сірату, якая збегла ад Вялікага Отана і не хоча вяртацца да баварцаў.

Бутрым схапіўся за галаву і, каб не развучыўся смяяцца за апошнія месяцы, відаць, зарагатаў бы горкім смехам.

— Дык мы з табою, Вырвіч, выходзіць, сваты? Важнецкія — калека ды зухаваты дурань. I ўсё — дзеля шлюбу, у якім не прадугледжваецца ні любові, ні шчасця. Ты ведаеш, што той канцлераўне гадкоў, мусіць, як маёй Сафійцы?

Пранціш пакрыўдзіўся на «зухаватага дурня».

— Ну што ты кіпнем адразу пырскаеш... Наша справа — перадаць прапанову. На маю думку, дык хутчэй за ўсё гарбуза падскарбію пашлюць. Затое ад Мануцы ўцяклі, грошай на дарогу адсыпана — хоць гульдэнамі харчуйся... Пажывеш тут з Сафійкай, палекуеш і ногі, i нервы. Ты лепш, знаўца таемнасцяў, патлумач, што за сірату дакляруе Тызенгаўз падарыць аўстрыякам? Mo таксама багатую спадчынніцу?

Лёднік задумаўся, кусаючы тонкія вусны.

— Отан, кажаш... Так шмат якіх уладароў звалі, прыдомкі ў іх розныя былі — Отан Вясёлы, Отан Руды, Отан Багаты... Вялікім называюць таго з іх, што заснаваў Свяшчэнную Рымскую імперыю. Але гэта гадкоў восемсот прамінула. А як дакладна Тызенгаўз прамовіў?

Пранціш пачухаў патыліцу.

— Ну, ён увогуле пра сірату таго на лаціне казаў. Як там... Orfanus cucurrit a reliquias Otton Magnus. I, калі канцлер выявіць цікавасць, перадаць яму праз твайго сына куфэрачак.

Лёднік раздражнёна ўцягнуў у сябе лекавае паветра.

— Давай падарунак.

Пранціш палез у патаемную кішэню камзола.

— На... Толькі гэта не куфэрак, а кадук ведае што. Hi накрыўкі, ні замка.

Лёднік пакруціў у руках драўляны куб памерам з яблык, сабраны з рознакаляровых брусочкаў, упрыгожаных выпаленымі чорнымі знакамі. Ці кабала, ці руны, ці янохская мова, Пярун ведае. Hi шчылінкі, ні выёмінкі. Бутрым хмыкнуў:

— Японская работа... Даўно такіх не бачыў. Мяркуючы па знаках, трэба выкарыстаць рэшата Эратасфена... Не дзіва, што мусіў прысутнічаць Алесь. Я даўжэй праваждаюся... Карусь! — раптам загарлаў Лёднік, пачакаў, пакуль падклыпае пушчанскі цяльпук, і сунуў яму загадкавы куб.

— Адчыні... Знакі пазнаеш? Націскаць паводле шэрага простых лічбаў, розніца, наколькі я здагадваюся, мусіць адпавядаць папярэдняму чыслу...

— Ясна... — прабурчэў цяльпук, куб нечакана лёгка закруціўся ў ягоных моцных пальцах, брусочкі адзін за адным сталі высоўвацца, куфэрак пачаў мяняць форму...

Пранціш нават запамінаць не спрабаваў. Нешта шчоўкнула, куфэрак апярэзала тонкая шчыліна. Яшчэ адно здзіўленне — Карусь і не думаў зазіраць у таямнічы куфэрак, абыякава працягнуў яго доктару.

— Самі маглі б... Трэнінг усё мне ўчыняеце. Панскія фіглі...

I пайшоў на сваё месца.

Лёднік трохі памарудзіў... I вось яно...

— Арфанус... Зніклы камень з кароны Карла Вялікага, якую зрабілі пры тым самым Вялікім Отане.

Доктар змрочна паглядаў на дзіўны камень памерам з галубінае яйка, які адліваў адначасова і малочна-белым, і вінна-чырвоным, нібы кроў накапала ў кісель.

— I ты з гэтым у кішэні хадзіў? Тызенгаўз зусім з глузду з’ехаў.

Перейти на страницу:

Похожие книги

Святой воин
Святой воин

Когда-то, шесть веков тому вперед, Роберт Смирнов мечтал стать хирургом. Но теперь он хорошо обученный воин и послушник Третьего ордена францисканцев. Скрываясь под маской личного лекаря, он охраняет Орлеанскую Деву.Жанна ведет французов от победы к победе, и все чаще англичане с бургундцами пытаются ее погубить. Но всякий раз на пути врагов встает шевалье Робер де Могуле. Он влюблен в Деву без памяти и считает ее чуть ли не святой. Не упускает ли Робер чего-то важного?Кто стоит за спинами заговорщиков, мечтающих свергнуть Карла VII? Отчего французы сдали Париж бургундцам, и что за таинственный корабль бороздит воды Ла-Манша?И как ты должен поступить, когда Наставник приказывает убить отца твоей любимой?

Андрей Родионов , Георгий Андреевич Давидов

Фантастика / Приключения / Альтернативная история / Попаданцы / Исторические приключения