Авантуры Вырвіча, Лёдніка і Чорнай Меланхоліі

Дама раптам адкінула вэлюм і ўтаропілася злосным цёмным позіркам у просьбітаў. Сімпатычная даволі панечка, калі не зважаць на цяжкаватае падбароддзе і ніжнюю губу, што трохі выдаецца наперад... Дык вось хто быў уладальнікам «нядобрага дома» ў Бадэне!

— Пані Тэрэза Радзівіл!

Лёднік ажно наперад падаўся.

— I якім бокам ваша мосць датычная сакрэтных справаў паміж аўстрыйскім канцлерам і польскім падскарбіем?

Вырвіч скасавурыўся на Алеся: той стаяў, сціснуўшы кулакі і апусціўшы вочы... А ён чаго не папярэдзіў? Менавіта былая жонка Радзівіла Пане Каханку выкрала ў свой час панну Праксэду Бжастоўскую, менавіта яна трымала Лёдніка ў палоне ў сваім Белакамскім замку, дасюль у доктара апёк на грудзях ад ейнай гасціннасці... I, магчыма, менавіта акрутная пані Тэрка заплаціла забойцам, што застрэлілі Праксэду. Ясна, хлопец не ў гуморы, што змусілі слугаваць варагіні. Але ж слугуе!

— Пан Каўніц асабіста папрасіў мяне сустрэцца з суайчыннікамі, бо хто лепей, чым я, разбіраецца ў справах Польшчы, — міла ўсміхнулася пані Тэрэза. — Яе імператарская мосць Марыя Тэрэзія цалкам мне давярае. Недарэмна ўзнагародзіла ордэнам за дабравернае жыццё!

— Мусіць, яе імператарская мосць не ведала, што перад сваймі ўцёкамі ў Вену пані адсекла галаву пасланцу ўласнага мужа, бязвіннаму шляхціцу Чашэйку, і мусіла хавацца ад судовага пераследу! — не вытрымаў Пранціш, хоць і разумеў, што не варта цвеліць шалёную бабу, ад якой яны i так нацярпеліся. Але ўся дыпламатыя менскага падкаморага кудысь выпарылася.

Выпарылася яна і ў пані Тэркі, як малако з распаленай бляхі, пакідаючы гарэлы дым.

— Ваш Тызенгаўз — пусты, гнілы арэх! — твар пані пачаў чырванець. Ці не надарыцца з ёй зноў прыступ, якому аднойчы яны былі сведкамі? — Не ведае, куды кінуцца, каб за свае злачынствы не адказваць. Караля свайго прадае. Думаю, яго каралеўская мосць Панятоўскі не ўзрадуецца ягоным здрадніцкім захадам. А камень аддавайце! Ён Тызенгаўзу не належыць, а належыць імператарам Свяшчэннай Рымскай імперыі!

— Ваша мосць, — нарэшце падаў голас Аляксандр Лёднік. — Нагадаю, што граф Каўніц паабяцаў мне ў вашай прысутнасці, што пасланцам падскарбія ніякай шкоды ўчынена не будзе.

— Баюся, зараз ягонай мосці канцлеру не да пасланцоў палітычнага мерцвяка, — выскалілася Тэрэза Радзівіл. — Калі я ад’язджала, імператрыца была ў вельмі кепскім стане... Дактары — куды лепшыя за цябе, Лёднік, — кажуць, яе імператарскай мосці засталіся лічаныя дні...

Пані Тэрэза пабожна перажагналася, завёўшы вочы да сіняй столі, распісанай даўгадзюбымі птушкамі, і нават усхліпнула ад гора горкага, самую кропельку фальшыва.

Алесь відавочна страціў сваю холаднасць, якая так здзівіла Вырвіча і, несумненна, параніла Лёдніка.

— Вы далі слова! За дапамогу ў зладжванні гэтай сустрэчы — не чапаць майго бацьку і яго сяброў і пакінуць у спакоі майго настаўніка, пана Кемпелена!

На шчоках маладзёна гарэлі чырвоныя плямы... А пані Тэрэза, наадварот, супакоілася.

— Аддайце вясельны падаруначак — і вольныя.

Як ні павярні — дзіравым наверх... Пранціш напяўся.

— Толькі ў рукі ягонай мосці канцлеру.

Радзівіліха нават не раззлавалася — магчыма, не супраць была паназіраць за наступным відовішчам... Бо зала адразу запоўнілася знакамітымі янычарамі, асабістай гвардыяй Тэрэзы са Ржавускіх. Яны бесцырымонна абшукалі Вырвіча і Лёдніка, выкуліўшы апошняга з крэсла па падлогу. За прыніжэннем доктара пані Тэрэза назірала з асаблівай радасцю. Той не пачаў бессэнсоўную валтузню, толькі трымаў на твары пагардлівую ўсмешку. Гара драбязы, вывернутай з кішэняў ліцвінаў, пільна вывучалася панам у чорным, што можна было зламаць ці разбіць — ламалі і разбівалі... Толькі Лёдніку неахвотна пакінулі шкляніцу з лекамі, што вісела ў яго на шыі побач са срэбным праваслаўным крыжам — усё-ткі ў празрыстай вадкасці не боўталася нат мізэрнага каменьчыка. Вось калі Вырвіч пахваліў сябе за тое, што крадма перадаў японскі куфэрачак Карусю.

— Адпусціце нас — і мы ўручым Арфанус пану канцлеру.

Але Тэрэзу Радзівіл ужо калаціла ад злосці.

— Так i думала, што пустыя гэтыя размовы! Знайшоў Літоўскі Д'ябал у Вільні камень, хвост распусціў: Арфанус! Калі ён праўда існуе, дык я па цаглінцы вашыя дамы разбяру i вантробы вашых знаёмых успару, а знайду. А вы мне не патрэбныя. Hi ты, смаркач...

Пані паблажліва зірнула на Алеся, які працінаў яе ненавісным позіркам.

— Я яшчэ не забылася, як ты на мяне пацукоў нацкаваў у капліцы, — думаеш, не даведалася?

Алесь сапраўды ўспадчыніў ад бацькі незвычайныя таленты... Рухаць прадметы і гасіць свечкі на адлегласці не мог, а вось з жывёлкамі ўпраўляцца заўсёды ўмеў.