Фаўст

Глумі навукі, веды — толькі ў іх
Праклятыя вытокі сіл людскіх.
Дух адмаўлення, тлену і хлусні,
З дарогі розуму ахвяру адкасні
Прынадамі зласлівасці і здрады.
Сюды да Фаўста лёсам я пасланы;
Малым уцехам ён не рады,
Удалячынь імкне, як апантаны.
Што ж, пагружу цябе ў жыцця глыбіні,
У свет мізэрны, пошлы, ніклы,
Каб, ненажэрны, пазбіваў ты іклы,
Каб плыў, ныраў і захлынаўся ў плыні,
Каб ты, дзівак несамавіты,
Уяўнай ежаю быў сыты;
Каб, як апошняй літасці, благаў
Збавіцельніцу-смерць і не канаў.
Ты, Фаўсце, чалавек зусім прапашчы —
Ці тут канец табе, ці ў чорта ў пашчы.

Уваходзіць вучань.

Вучань

Прабачце, што прыходжу рана
З павагай шчыраю да пана,
Турбуючы для кансультацый
Асобу, вартую авацый.

Мефістофель

Я вашай ветлівасці рад,
Такіх, як вы, у нас няшмат.
Ці выпадала вам вучыцца?

Вучань

О, я хачу да вас прасіцца.
З сабою я прынёс здалёк
Натхненне, розум, кашалёк;
Бацькі мне дома не давалі волі —
Хачу вучыцца ў вашай школе.

Мефістофель

Тады візіт як нельга больш дарэчы.

Вучань

Сказаўшы праўду, хочацца мне збегчы
З муроў глухіх і з гэтае каморкі,
З двара, што без травы, без дрэў,
Дзе праклінаў бы лёс я горкі
Альбо праз дзень-другі здурэў.
Пустыя сцены, цвіль і змрок
Мне думкі душаць, гасяць зрок.

Мефістофель

Нішто, прывыклі б пакрысе.
Ці ж бо не гэтак цяжка і дзіцяці
Прывыкнуць з першых дзён да маці?
Пасля, глядзіш, са смакам, прагна ссе.—
Так ад грудзей навукі, прыйдзе час,
Ніхто не адарве і гвалтам вас.

Вучань

Прыпаў бы я да мудрасці грудзей,
Але парайце мне, шукаць іх дзе?

Мефістофель

Кіруючыся ў навуковы свет,
Які ж сабе абралі факультэт?

Вучань

Мне імпануе тып універсала
І прыдалася б ваша дапамога:
Хачу, каб думка меж не знала,—
Навукі знаць хачу, прыроду, бога.

Мефістофель

Тады знайшлі вы ўсё на вашы густы.
Аднак прашу — без гуляў, без распусты.

Вучань

Вучобе я аддам і дух і плоць,
Сябе трымаць гатовы ў чорным целе.
Вы ж, думаю, не будзеце супроць
Вакацый летніх, свята і нядзелі?

Мефістофель