Камандзіроўка ў сваім горадзе

— Яшчэ не,— Сяргей Антонавіч запісаў яе словы. Якраз скончылася старонка, і ён даў дзяўчыне падпісаць — і гэту, апошнюю, і папярэднюю.— Прабачце, я пазваню. Вадзім Аляксандравіч? Можаш зайсці? Заняты… Пастараюся сам. Так, Ніна Іванаўна. У асноўным я сапраўды задаволены,— звярнуўся ён да Шумейка.— Вы пачалі гаварыць праўду. Спадзяюся, і далей будзеце. Так, так. Мы яшчэ не высветлілі сякія-такія дэталі. У Грыгаровіча гасцей было шмат? У тую ноч?

— Толькі мы,— Шумейка паціснула плячамі, нібы паказваючы, што вымушана падпарадкоўвацца. Адно не сказала, што будзе скардзіцца на самаўпраўства міліцыі — не мела, відаць, вопыту.

— Што рабілі, гасцюючы?

— Пілі. Не чай, вядома! — сказала з выклікам.

Сяргей Антонавіч прапусціў падколку, падхапіў тон:

— Добра ўзялі?

— Колькі трэба!

Капітан усміхнуўся — якое пытанне, такі і адказ. Але не памяняў гэты крыху легкадумны тон.

— Выпілі, а потым?

— Ляглі спаць!

— Алкаголікі,— паківаў галавой Пугацэвіч.— Абы нажлукціцца. Дзеля чаго?..— Ён спакваля падбіраўся да галоўнага пытання.

— Музыку слухалі, магнітафон цэлы вечар круціўся, так што адпачынак быў культурны,— сказала Ніна пераканана.— Я стамілася, а хлопцы яшчэ пасядзелі.

— Чый магнітафон?

— Федзькаў…— Яна зноў перасмыкнула плячамі.

— А я думаў — Сямёнаў. Хаця… Ён жа сястры прадаў. Хаця… Гэта ж было пазней! — Пугацэвіч успомніў пра Святлану Макоўчык як між іншым. А ў Нініных, падведзеных сінім, вачах успыхнула і не знікла трывога, засела ў самых куточках.

— Хто вам сказаў?

— Сама сястра. А вы ведаеце, чый гэта магнітафон прадаваў Сямён?

— Свой…— не надта ўпэўнена прамовіла яна.

Цяпер можна было назваць імя гаспадара магнітафона. Аднак Ніна, відаць, чакала гэтага, і Пугацэвіч вырашыў крыху аслабіць лейцы.

— Раскажыце, пра што гаварылі, хто што рабіў. Я маю на ўвазе вечар і ноч, калі вы былі ў Грыгаровіча з Лебедзевым.

— Мы столькі разоў бываем разам. Хіба ўпомніш…

— Ніна Іванаўна, мы ж дамовіліся, ці не так?

— Напэўна, пра адпачынак. Збіраемся па Каўказе паездзіць. А-а, Сэм яшчэ ўспомніў Люську Самсонаву. Шкодная баба. Учапілася за Алега — не адарваць. I тады не пусціла да Грыгаровіча.

— Ну, ёй не заўсёды ўдаецца трымаць былога мужа ў руках,— Сяргей Антонавіч наўмысна прадэманстраваў сваю дасведчанасць.— Захацеў Самсонаў — і на тыдзень катануў. Дарэчы, куды яны ездзілі? Толькі не кажыце, што ў Нікалаеў. Гэта казка для Таццяны Макараўны.

— Мне з Нікалаева званіў, пры вас, Сяргей Антонавіч!

— I вы паверылі? Сумняваюся. Пры вашай назіральнасці і наогул жаночай інтуіцыі… Абавязкова потым выпыталі. Дык куды?

— Можа, і ў Мінск…

Закід трапіў у цэль.

— Што вас навяло на здагадку?

— Рахунак з «Юбілейнага» рэстарана ў Сэмавай кішэні.

— Няўжо потым не пацікавіліся?

— Ён кажа толькі тое, што лічыць патрэбным.

Нягледзячы на становішча, у якім апынулася не без дапамогі свайго каханага, Ніна ўспамінала Сямёна замілавана. Верыла ў яго права быць такім. Ад гэтага сама падняла вышэй галаву. Трэба было вяртаць дзяўчыну да рэчаіснасці.

— Урэшце, Нікалаеў або Мінск — розніцы няма,— Пугацэвіч запісаў, аднак, Нінін адказ.— Вы мне вось што скажыце. Званілі вы ў той вечар, з другога на трэцяе жніўня, самі ці Лебедзеў прасіў?

— Нікуды я не званіла,— Шумейка пачала рэзка, абурана, нават не пытаючыся, пра які званок кажа капітан, але закончыла хрыпла — голас раптам сеў.

Сяргей Антонавіч не ведаў, званілі яны ці не, ён толькі ўяўляў, што, перш чым пайсці да Канапацкіх, Лебедзеў правяраў кватэру. Нумар тэлефона Ніна ведала, і яе званок не выклікаў бы ніякіх падазрэнняў, каб азвалася ў трубку. Праўда, мог і Сямён пазваніць і потым не падаваць голасу. Але наўрад ці прапусціў ён магчымасць прывязаць дзяўчыну званком, каб пазней не рыпалася. Аселы голас выдаў Ніну, і Пугацэвіч зразумеў, што здагадка правільная. Наступны ўдар ён нанёс з другога боку.

— Дык вы не ведаеце, чый магнітафон прадаў Сямён Лебедзеў? Так і быць, скажу, хаця пакуль гэта службовая тайна. Вам можна. Магнітафон — Канапацкіх, украдзены ў іх у тую ноч, калі вы быццам бы спалі.

— Што вам ад мяне трэба, што?

У вачах Ніны блішчалі слёзы. I ўся яна ў гэты момант была такая няшчасная, што Пугацэвічу стала не па сабе. Ён хацеў, дамагаўся перамогі і нарэшце атрымаў яе — дзяўчына зламалася, не стане ўпірацца, а ў яго язык не паварочваўся сказаць самае апошняе слова, якое паставіць ужо бачную мяжу паміж ёю і звычайным сумленным жыццём. Пугацэвічу, вядома, не ўпершыню даводзілася падводзіць злачынца да прызнання, выкрываць яго. I хаця ён не пісаў абвінаваўчае заключэнне і не ён вызначаў потым памеры віны, вось гэты, заключны для яго этап дазнання заўсёды прыносіў разам з задавальненнем горыч. Як легкадумна, дзеля ўяўных хвілін нават не радасцей, а чаду ломяць некаторыя дарослыя і адукаваныя людзі свой лёс.

Пазіраючы на Ніну, якая яшчэ да канца не ўсвядоміла глыбіню бездані,— занесеную над ёю нагу ўжо не вернеш назад, Пугацэвіч шкадаваў дзяўчыну. I разам з тым ведаў, што даб’ецца ад яе ўсёй праўды. Бо ў гэтым яго абавязак — і грамадзяніна, і супрацоўніка міліцыі.