Камандзіроўка ў сваім горадзе

Неўзабаве афіцыянтка прынесла суседзям заказ. Лебедзеву і Самсонаву па кілішку каньяку і кубачку кавы, Грыгаровічу паўфужэра гарэлкі і бутэльку мінеральнай вады. Ці то не прызнаваў хлопец вытанчанага пітва, ці то трымалі яго ў чорным целе дружбакі. Быў ён непадобны на іх ні выглядам, ні выхаваннем. Бацька пакінуў сям’ю, калі хлопчыку было пяць гадоў. Пасля восьмага класа Грыгаровіч пайшоў у прафесійна-тэхнічнае вучылішча. Цяпер слясарыў на заводзе. Рукі добрыя, але сам ленаваты. Характарызуюць яго як прымітыўнага і недаверлівага чалавека. На дружбу не ідзе. Выпіваў яшчэ ў вучылішчы. На заводзе, бывае, прагульвае, хаця апошнім часам з дысцыплінай у яго быццам бы стала лепш.

Усе гэтыя звесткі падрыхтавалі мне калегі. А што хаваецца за «аб’ектыўкай», разгадваць мне самому. I першае — што звяло ў адно такіх непадобных хлопцаў?

На мяне суседзі, здаецца, не звярнулі аніякай увагі. Спадзяюся, яна з’явіцца ў іх пазней, як прымільгаюся. Тады хлопцы, калі маюць што хаваць, немінуча занепакояцца, захочуць высветліць, што за дзівак мазоліць ім вочы. Я не буду ганарлівым, пайду ім насустрач. Абы толькі не абмежаваліся яны даведкай у Феі.

А тым часам лаўлю сябе на думцы, што стараюся разгледзець у паводзінах сваіх падапечных нешта крымінальнае. Кепска. Трэба ўмець захоўваць аб’ектыўнасць, нават маючы падазрэнне. Тут жа яно няпэўнае, пакуль дакладна можна толькі сказаць, што калі і парушаюць гэтыя хлопцы кодэкс, то маральны.

Больш Лебедзеў, Самсонаў і Грыгаровіч не пілі. Курылі, разглядалі, не надта тоячыся, наведвальніц, размаўлялі. Пра што — не разабраў. Размова была спакойная, лянівая. Быццам бавілі час. Сабраліся ісці а палове дзевятай, як звычайна. Плаціў Самсонаў, самы заможны з іх — мэблю вазіў не без выгоды для сябе, браў з пакупнікоў звыш аплочанага ў касу. Так што і ў даволі сціплым іх вечары ў гэтым кафэ нічога для мяне падазронага не было.

Для прыліку я пасядзеў яшчэ колькі хвілін, а тады паклікаў Фею.

— Разлічымся, Нат? Нат — гэта Наташа, так?

— Ага,— дзяўчына к канцу дня палагоднела.— Нат — Сэм прыдумаў. Ён і сабе прыдумаў — Сэм, а сам Сямён. Гучыць! — прамовіла яна.— Той, з барадой,— не Алег, а Алекс. Таксама прыгожа.

— Трэці, мабыць, таксама мае замежнае імя?

— Замежнае?..— Фея пырснула.— Захацелі. Іншаземец Федзька… Ха-ха…

— А што? Фрэд, напрыклад.

— Ой, не магу. Федзька — Фрэд. Сказаць каму, ад смеху памруць. У яго на твары напісана, што ён тутэйшы. Губасты, неачэсаны,— і яна зарагатала.

Дапусцім, ў Федзькі тоўстая толькі ніжняя губа, яна як навісае над падбародкам, што псуе яго ў астатнім правільны твар. Ды справа не ў гэтым. Калі хто з хлопцаў і спытае, адкуль я іх імёны ведаю, заўсёды цяпер магу спаслацца на языкатую Наташу. Але і мне пара. Пытаю, як падводжу рысу:

— Нешта рана зніклі гэтыя іншаземцы?

— А што ў нас? Нудота. Мухі і тыя падохлі. А дзевятай гадзіне зачыняем. Хлопцы, напэўна, у «Дняпро» навастрыліся. Там весела,— афіцыянтка ўздыхнула.

— I то… Аркестр, танцы, дзяўчаты,— пагадзіўся я і запытальна паглядзеў на Фею.

Фея раптам нахмурылася і сярдзіта патрабавала:

— 3 вас тры семдзесят!

Ну і рабацёнку падкінуў мне Пётр Пятровіч, гэтак да зарплаты не дацягну! А самыя траты яшчэ наперадзе. Я расплаціўся і пайшоў дадому.

4

А дванаццатай гадзіне Пугацэвічу пазваніў Янушкевіч, папытаў:

— Падрыхтаваў план, Сяргей Антонавіч?

— Прыкінулі ўвогуле, Пётр Пятровіч. Памочнікі дзейнічаюць.

— Гм… Увогуле… Значыць, цяпер ты сам з сабой дамазгоўваеш. Не адзінока?

Капітан добра ведаў уедлівы характар свайго начальніка і, дакладваючы, чакаў падобнага пытання. А пачуўшы, уявіў, як падпалкоўнік хавае ў пышных чорных вусах задаволеную ўсмешку. 3 яго пытання вынікала, што ён зараз дадасць сваё звычайнае «Розум — добра, а два — амаль ЭВМ» і запросіць да сябе. Па-першае, каб пазнаёміцца з распрацаваным, хай сабе і не да канца, планам; па-другое, наогул любіў, калі ўжо былі здабыты некаторыя дадзеныя, пакапацца ў іх, патасаваць, паспрачацца, не націскаючы сваёй высокай пасадай, пераканаць, калі трэба, даказаць і потым усё раскласці па адпаведных паліцах. Пугацэвічу гэта падабалася, бо і ён прызнаваў, што адна галава не прыдумае за дзве, асабліва калі тая другая галава не абы-якая. Таму задаволена паскардзіўся:

— Так, Пётр Пятровіч, самотна.

— Чакаю.

Кабінет начальніка аддзела быў крыху прастарнейшы за пакой, у якім працавалі оперупаўнаважаныя, і ў час агульных збораў тут бывала цеснавата. «Затое еднасць адчуваецца»,— жартаваў Янушкевіч, калі хто-небудзь наракаў, што ў іх кіраўніка не па чыну сціплыя апартаменты. Пугацэвіч таксама быў за еднасць. Але, здаралася, заседжваліся тут, і тады ад тытунёвага дыму і без таго нізкая столь нібы апускалася яшчэ ніжэй. I ён бурчаў, што іх начальнік непрактычны. А падпалкоўнік толькі ўсміхаўся ў вусы.

Сёння Янушкевіч быў адзін. Ён выйшаў з-за свайго стала і сеў за прыстаўны, за якім звычайна на нарадах месціліся супрацоўнікі.

— Прызямляйся насупраць,— сказаў ён капітану.— Люблю ісціну лоб у лоб вудзіць.

Сяргей Антонавіч пажартаваў:

— Не сутыкнёмся?