La Princeto Tradukita ad Ido da Fernando Tejón

La princeto chagrene sospiris e dicis a su: “Ilta esas la unika persono quan me povus amikigar, ma lua planeto esas tante mikra ke olua spaco ne suficas por du personi...”

Ma la princeto ne audacis konfesar a su ke to quo facinis lu en ta benedikita planeto esis olua mil e quaracent e quaradek sunokushi singladie!

28

Chapitro XV

La sisesma planeto esis dekople plu vasta kam la kinesma, ed olu habitesis da olda

viro, qua skribis granda libri.

— Ho! Yen exploristo! — lu klamis kande lu vidis la princeto.

La princeto sideskis apud la tablo e repozis dum poka tempo. Lu tante multe voyajis!

— Deube vu venas? — dicis a lu la oldulo.

— Quo esas ta grosa libro? — dicis la princeto — Quon vu facas hike?

— Me esas geografo — dicis la oldulo.

— Quo esas geografo?

— Geografo esas ciencisto qua savas ube esas la oceani, la riveri, la urbi, la monti e la

dezerti.

— To aspektas tre interesanta — dicis la princeto —. Yen fine vera profesiono!

E lu regardis la cirkumaji di la planeto di la geografo. Nulatempe lu vidis planeto tante majestoza.

— Vua planeto esas tre bela. Kad esas oceani sur olu?

— Ton me ne povas savar — dicis la geografo.

— Ha! — la princeto deceptesis da ta respondo —. E ka monti?

— Ton me ne povas savar — respondis la geografo.

— E kad urbi, riveri e dezerti?

— Anke ne ton me povas savar — dicis la geografo.

— Ma vu esas geografo!

— Korekte — dicis la geografo —, ma me ne esas exploristo. Exploristi mankas a me. Geografo ne esas la persono qua inquestas pri urbi, riveri, monti, oceani e dezerti. Geografo esas tro importanta por vagadar, lu sempre esas en lua kontoro por aceptar la exploristi e questionar informi a li e pose notar oli. E se ta informi pri la explorita loki, esas interesanta lore la geografo inquesteskas pri la etiko di la exploristo.

— E por quo to?

— Pro ke se exploristo mentias e lua informi registragesas en libri de geografio, to produktos enorma dizastri. Anke same eventus se exploristo esas ebria.

— Pro quo? — dicis la princeto.

— Pro ke la ebrii omnon vidas duopligita. Lore la geografo registragus la existo de du monti en loko ube vere nur esas un monto.

— Me konocas persono — dicis la princeto — qua esus mala exploristo.

— To esas posibla. Do kande la etiko di exploristo esas fidinda onu inquestas pri to quon lu deskovris.

29

— Onu vizitas la deskovrita loko?

— No. To esas tro komplikita. Onu postulas de la exploristo ke lu ofrez pruvi. Exemple, se onu deskovris granda monto lore la exploristo devas montrar granda stoni.

La geografo subite ecitesis.

— Ma vu, vu venas de fora loko! Lore vu esas exploristo! Deskriptez vua planeto.

E la geografo apertis lua registro ed akutigis lua krayono, nam unesme onu registragas la

informi da la exploristi per krayono, e se pose la exploristo montras pruvi lore onu povas registragar definitive la informo per inko.

— Nu?

— Ho! Mea planeto — dicis la princeto — ne esas tre interesiva, olu esas tre mikra. Me havas tri volkani, du esas aktiva e un esas extingita, ma nulu savas quo eventos future...

— Nulu savas quo eventos future... — dicis la geografo.

— Me anke havas floro.

— La florin onu ne registragas — dicis la geografo.

— Pro quo? Nulo esas plu bela kam flori!

— Pro ke la flori esas efemera.

— Quo esas “efemera”?

— La libri pri geografio — dicis la geografo — esas la maxim prizata e la maxim interesiva ek omna libri. Nulatempe olua kontenajo esas desaktualigita, nam, exemple, tre rare monto chanjas de lua plaso ad altra, od oceano perdas lua aquo. Ni, la geografi, nur skribas pri eterna kozi.

— Ma la extingita volkani povas itere esar aktiva — dicis la princeto —. Quo esas “efemera”?

— Ke volkano esez aktiva od extingita ne esas importanta por ni — dicis la geografo —. To quo esas importanta esas la ipsa monto, e ta ne chanjas.

— Ma, quo esas “efemera”? — itere dicis la princeto, qua nulatempe renuncis a respondo de

questiono da lu.

— La signifiko di “efemera” esas “minacata de balda desaparo”.

— Ka mea floro esas minacata de balda desaparo?

— Tote certe.

“Mea floro esas efemera — dicis a su la princeto — ed olu nur havas quar dorni por defensar su kontre la mondo. E me abandonis olu tote sola!”

Unesmafoye la princeto repentis pri abandonir lua planeto, ma rapide lu kurajigis su e lu questionis:

— Quon vu konsilas a me vizitar?

— La planeto Tero — respondis la geografo —. Olua famo esas bona...

E la princeto foriris a Tero, meditante pri lua floro.

30

Chapitro XVI

La sepesma planeto esis, do, Tero.

Tero ne esas irga planeto. Sur olu esas cent e dek e un reji ( kompreneble sen obliviar la nigra reji ), sepamil geografi, nonacentamil negociisti, sepamilioni e kinacentamil ebrii, triacent e dek e unamilioni superbi, to esas, cirkum duamilamilioni de adulta personi.

Por klarigar a vi la dimensioni di Tero, me dicos a vi ke ante la invento de la elektro, on devis mantenar vera armeo de quaracent e sisadek e duamil e kinacent e dek e un lanternisti sur le sis kontinenti.