M. A. Bulgakov

Al la gxemoj de la kvietigxanta amaso nun tre klare miksigxis la trancxaj vocxoj de la anoncistoj, greke kaj aramee ripetantaj kion Pilato estis proklaminta de la podio. Krome, la prokuratoro aùdis sxutigxi proksimigxantan hufobruon, meze de kiu lakone kaj gaje ion kriis trumpeto. Al tiuj sonoj respondis orelbora fajfo de la knaboj sur la tegmentoj laù la strato kondukanta de la bazaro al la hipodroma placo kaj krioj «Atentu!»

Soldato sole staranta en la malplena, gardata parto de la placo, atentige svingis sian insignon kaj la prokuratoro, la legiestro, la sekretario kaj la eskorto haltis.

La alao, plirapidigante la troton, impetis sur la placon por transpasi gxin flanke, preter la amaso, kaj rajdi plu laù la strateto cxe la vitkovrita muro, per la plej mallonga vojo al la Kalva Monto.

Pasante antaù Pilato la alaestro, siriano malgranda kiel knabo kaj brunhaùta kiel mulato, helvocxe kriis ion kaj sxire elingigis la glavon. Lia impetema, nigra, sxvitmalseka cxevalo abrupte haltis kaj baùmis. Jxetinte la glavon en la ingon la alaestro vipis la cxevalon sur la kolon, igis gxin repreni la gxustan lokon kaj galope rajdis en la strateton. Lin sekvis, meze de polvonubo, liaj kavalerianoj en vicoj po tri, tremetis la pintoj de la malpezaj bambuolancoj, preter la prokuratoro estis rapide pasantaj brile, gaje nuddentaj vizagxoj, kiuj sxajnis aparte malhelaj sub la blankaj turbanoj.

Kirlante la polvon gxis la cxielo la alao malaperis en la strateto. Laste preter Pilato rajdis la kavaleriano kun sunflama trumpeto malantaù la dorso.

Per la mano sin sxirmante kontraù la polvo, kun malkontenta grimaco, Pilato ekmovis sin pluen, al la pordego de la palaca gxardeno, sekvate de la legiestro, la sekretario kaj la eskorto.

Estis proksimume la deka horo matene.

3

LA SEPA PRUVO

– Jes, estis proksimume la deka horo matene, estiminda Ivano Nikolaicx, - diris la profesoro.

Kvazaù jxus vekigxinte, la poeto visxis la vizagxon per la mano kaj rimarkis, ke cxe la Patriarhxa jam vesperas.

La akvo nigrigxis kaj sur gxi jam estis glitanta malpeza boato, oni aùdis plaùdon de remilo kaj ridon de civitanino en la boato. Publiko aperis sur la benkoj de la aleoj - pli gxuste, en la tri aliaj lateroj de la kvadrato, escepte tiun kie sidis niaj interparolantoj.

La cxielo super Moskvo iel senkolorigxis, en la alto tute klare videblis la plena luno, kvankam pale blanka, ankoraù ne ora. Oni spiris multe pli facile kaj la vocxoj sub la tilioj sonis pli milde, vesperece.

«Kiel do povis okazi, ke mi ne rimarkis lin plekti tutan novelon?», mirigite pensis Senhejmulo. «Ja estas jam vespero! Cetere, eble ne li rakontis cxi cxion sed mi endormigxis kaj mem gxin songxis, cxu?»

Tamen estas pli versxajna, ke rakontis la profesoro, cxar alie necesus akcepti, ke la samon songxis ankaù Berlioz, kiu diris, atente rigardante la vizagxon de la alilandano:

– Via rakonto, profesoro, estas tre interesa, kvankam gxi tute malakordas kun la Evangelioj.

– Mi petas pardonon, - kun indulgema rideto respondis la profesoro, - ja vi devas scii pli bone ol iu ajn, ke absolute nenio el la skribita en la Evangelioj iam okazis, kaj se ni komencos referenci la Evangeliojn kiel historian fonton… - li denove ridetis kaj Berlioz konfuzigxis, cxar gxuste tion li mem diris al Senhejmulo kiam ili iris laù la Malgranda Bronnaja strato al la gxardenplaco.

– Vi pravas, - diris la redaktoro. - Tamen mi timas, ke neniu povas certigi, ke tio, kion vi rakontis, fakte okazis.

– Ho, tamen! Iu povas certigi kion! - en misa rusa lingvo tre memfide respondis la profesoro kaj subite li kun mistera mieno geste invitis la amikojn proksimigxi.

De ambaù flankoj ili sin klinis al li, kaj li diris, denove en la bona rusa, sen la misprononco kiu pro nesciata kialo jen aùdigxis, jen malaperis:

– Fakte… - la profesoro timeme rigardis cxirkaùen kaj mallaùtigis la vocxon gxis la flustro, - fakte mi mem cxeestis cxion. Kaj sur la balkono kun Poncio Pilato, kaj en la gxardeno kiam li interparolis kun Kajafo, kaj sur la podio - sed kasxe, kvazaù inkognite, tial mi petas vin nepre teni cxion en plej granda sekreto, sxsx!…

Ekestis silento kaj Berlioz paligxis.

– Cxu… cxu vi jam longe estas en Moskvo? - li demandis per sxangxigxinta vocxo.

– Mi jxus venis en Moskvon, - perplekse respondis la profesoro, kaj nur cxi tiam la amikoj rigardis lin pli atente en la okulojn kaj vidis, ke la maldekstra, la verda, estas tute freneza, dum la dekstra estas senesprima, nigra, malviva.

«Nun cxio klaras!» pensis Berlioz ekscitite, «tute simple, venis freneza germano, aù eble li jxus frenezigxis cxe la Patriarhxa. Bela historio!»

Jes, tio klarigis cxion: la strangegan matenmangxon cxe la forpasinta filozofo Kantio, la idiotajn parolojn pri la oleo kaj Anjo, la antaùdirojn pri la fortrancxota kapo kaj la reston - la profesoro estis mense malsana.