Уп╕р Каялов╕ч таксама бы╝ 'маньякальшчыкам', памяшаным на сва╕м прадмеце, ╕ кажны занятак ён пачына╝ з патрабавання адкласц╕ падручн╕к╕, бо ╝сё, што там панап╕свана, ёсць лухта ╕ трызненне с╕вой кабылы, пасля чаго пачына╝ выкладаць сваё уласнае бачанне г╕сторы╕. Аднак Альгерда Алегав╕ча я за╝сёды слухала з захапленнем, а кал╕ гавары╝ Уп╕р, мяне пачынала калац╕ць ад злосц╕. Усё, што было для мяне кашто╝нага - ВКЛ, Кал╕но╝ск╕, Збройны Чын - для Уп╕ра было смеццем. Вял╕кае Княства Л╕то╝скае ён называ╝ 'ф╕кцыяй', Рэч Паспал╕тую - 'турмой народа╝', а Кал╕но╝скага - 'польск╕м шп╕ёнам', затое генерал-губернатар Мура╝ё╝ бы╝ ╝ яго ген╕яльным стратэгам, айцом беларускага народа ╕ проста добрым чалавекам, як╕ заслужы╝, як м╕н╕мум, сц╕плага бюста ╝ бронзе на цэнтральнай плошчы стал╕цы. На яго першым уроку я сядзела вельм╕ ц╕ха ╕ ма╝чала, бо ягоныя пасажы мяне нагэтульк╕ ашалам╕л╕, што ╝ мяне папросту адняло мову. На наступным уроку я ╝жо не стрымалася. Кал╕ Уп╕р пача╝ расказваць пра 'БНР - штучную фармацыю, створаную кайзера╝скай Герман╕яй у стратэг╕чных мэтах', я падхап╕лася з-за парты ╕ выкл╕кнула, што ён памыляецца, насамрэч усё было зус╕м не так!.. Уп╕р выслуха╝ мае аргументы са змя╕най усмешкай, а потым пача╝ грам╕ць мяне фактам╕. ╤ маладушны зварот да кайзера памяну╝, ╕ ╕нтэрвента╝, ╕ П╕лсудскага, як╕ став╕╝ся да ╝раду БНР з крайняй пагардай, кпл╕ва называючы яго 'аперэткаю'... Я спрабавала парыраваць, але хутка зразумела, што крыць мне няма чым, ╕ не╝забаве Уп╕р мяне проста нака╝тава╝, уб╕╝ у бруд ╕ размаза╝, як саплю па плоце. Гэта была по╝ная кап╕туляцыя. Ён паз╕ра╝ на мяне, пераможна ╝см╕хаючыся, у класе чул╕ся стрыманыя смяшк╕ - натуральна, ржал╕ з мяне, а я раптам адчула такую лютасць, быццам перада мной стая╝ не г╕сторык, а кайзер, П╕лсудск╕ ╕ губернатар-вешацель ╝ адным абл╕ччы. Усярэдз╕не мяне н╕быта выпрасталася тугая спружына, ╕ я адчула, што каля сонечнага спляцення -- акурат там, дзе гнездавалася Цемра -- пача╝ раскручваца в╕хор. Я разумела, што губляю кантроль, але мне было ╝жо ╝сё ро╝на. Проста хацелася адкруц╕ць ╕дэолагу галаву, ╕ начхаць на наступствы.
Затым адбылося незразумелае. У мяне перад вачыма раптам бл╕снула бледная маланка, а потым усё завалакло шчыльнай белай смугой ╕ ╝ вушах зашумела, як шум╕ць "мора" ╝ ракушцы, тольк╕ гук бы╝ шматкроць мацнейшы. Ног╕ ╝ мяне падагнул╕ся, ╕ я павольна асела за парту. Праз кольк╕ секунд зрок ╕ слых да мяне вярнул╕ся, але ╝сё на╝кол зраб╕лася занадта рэзк╕м, як неадрэгуляваны в╕дарыс на экране, а гук╕, наадварот, стал╕ нейк╕м╕ прыглушаным╕. У кал╕доры зазв╕не╝ званок -- я пачула яго н╕бы скрозь то╝сты слой ваты. Уп╕р спакойна сабра╝ са стала свае паперк╕ ╕ не перастаючы ╝см╕хацца, выйша╝. Пачуццё аглушанасц╕ не адпускала. Я абаперлася далоням╕ аб парту ╕ прымус╕ла сябе падняцца. Так-сяк даплё╝шыся да прыб╕ральн╕, я сх╕л╕лася над ракав╕най, ╕ ╝ мяне з носа цурком л╕нула кро╝. Я не паспела нават спалохацца. Стоячы перад люстэркам, я зац╕скала нос далонню, мне пад ног╕ на кафляную падлогу плюхал╕ барвовыя кропл╕, а я глядзела на сваё ззелянелае абл╕чча ╕ думала: гэта ╝сё, зараз памру...
Я, аднак, не памерла. Мяне адвял╕ ╝ медпункт, медсястра запхала мне ╝ нос камяк ваты, змочаны перак╕ссю, змерала мне ц╕ск, дала нейкую таблетку ╕ загадала паляжаць спакойна на кушэтцы, аддыхацца. Патроху я апрытомнела. У гэты дзень урока╝ у мяне больш не было, бо наша класная к╕ра╝н╕ца, перапалоха╝шыся не на жарт, выкл╕кала ╝ школу маю маму, каб яна забрала мяне дамо╝. Зал╕шн╕ клопат, дадому я б ╕ сама даклыпала. Чыста ф╕з╕чна я была ╝жо ╝ парадку ╕ пачувалася нармальна. Мяне ╕ншае непако╕ла. Я спрабавала зразумець, што ╝сётк╕ адбылося на ╝року г╕сторы╕. Так, я 'сарвалася'. Апошн╕м часам я ╕мкнулася кантраляваць свае эмоцы╕, але Уп╕р мяне дакана╝. Цемра прачнулася, а потым... Потым яна быццам зрыкашэц╕ла, наляце╝шы на нябачную перашкоду, ╕ шарахнула па мне. Падобна на тое. Я не ведала, як╕м чынам Уп╕ру гэта ╝далося. Ясна было тольк╕, што гэтага кадра трэба асцерагацца. Х╕тразроблены аказа╝ся Уп╕р, ╕ пэ╝на, не я адна ведала пра Цемру...
Кал╕ на наступны дзень ён спын╕╝ мяне ╝ кал╕доры, я трох╕ зн╕якавела. Зрэшты, Уп╕р не зб╕ра╝ся са мной сварыцца.
-- Та╕са, -- прамов╕╝ ён, прыязна ╝см╕хаючыся, -- зраб╕це ласку, зайдз╕це пасля ╝рока╝ да мяне ╝ каб╕нет. Хацелася б пагутарыць з вам╕ сам-насам.
Я к╕╝нула ╕ сказала з падкрэсленай абыякавасцю:
-- Добра.