Sisterdark / Сястра-Цемра (СИ)

-- А Лёня потым сам да мяне прыйшо╝, -- прамов╕ла Альжбета. -- Я тады па справах у суседнюю вёску хадз╕ла, вяртаюся ╝вечары, а ён на ганку пад дзвярыма сядз╕ць. З дому сышо╝, да Кунца╝к╕ дабра╝ся пешшу, так ╕ цягну╝ся ╝здо╝ж шашы. Сказа╝ мне: 'Цётка Альжбета, можна я ╝ цябе пабуду крышачку? Тут добра, а дома дыхаць няма чым'. Ну што тут зроб╕ш? Заста╝ся ён у мяне да ран╕цы. Я тады ноч не спала, на верандзе сядзела ╕ плакала. Н╕кол╕ са мной такога не было. Бацьку, брата хавала, ╕ то так не плакала. А ран╕цой бацька Лёне╝ прыеха╝, сына заб╕раць. Вельм╕ ветл╕ва сябе паводз╕╝, не лая╝ся, не крыча╝. Проста папярэдз╕╝ мяне, каб я да сям'╕ ягонай не ╝здумала лезц╕, каб у справы яго не ╝мешвалася, бо будзе горш. М╕л╕цыяй мне прыграз╕╝, пракуратурай -- у яго там, бач ты, 'знаёмыя', яны мяне ╝ вязн╕цы згнояць, варта яму тольк╕ слова мов╕ць. ╤ што я магла зраб╕ць? Сказала яму тольк╕: 'Аляксандр, вы сам╕ не ведаеце, што дзееце. Сёння ён ма╝чыць, а за╝тра возьмецца за нож, вось пабачыце. Вы ствараеце пачвару'.

-- А ён што? - спытала я.

-- Ён-то? З╕рну╝ на мяне з пагардай ╕ сказа╝ спакойна, вельм╕ спакойна: 'Шано╝ная, вы н╕чога не разумееце. Я бы╝ у 'гарачых кропках'. Баку, Сумга╕т. Па╝сюль я бачы╝ дзяцей. Дзяцей з вачам╕ вар'ята╝. Яны к╕дал╕ся з заточкам╕ на бэтээры, а ╕м стралял╕ ╝ сп╕ну, ╕ яны ляжал╕ мёртвыя ╝ лужынах крыв╕. Шано╝ная, вы бы кранул╕ся з розуму, кал╕ б пабачыл╕ хаця б палову з таго, што бачы╝ я. Але то была вайна. Мае ж дзец╕ г╕нуць у м╕рны час, ╕ я з гэтым не згодзен'. '╤ дзеля гэтага вы заб╕ваеце цяпер свайго сына?', спытала я. Ён тольк╕ галавой пах╕та╝ ╕ прамов╕╝: 'Не, вы не разумееце'. Пасля гэтага ён ветл╕ва са мной разв╕та╝ся ╕ сышо╝, ╕ Лёню з сабой забра╝. Я н╕чога не магла зраб╕ць. Проста стаяла на ганку ╕ глядзела, як яны садзяцца ╝ машыну. С╕н╕ Маскв╕ч. Праз некальк╕ месяца╝ Аляксандр заг╕ну╝, разб╕╝ся на мосце. Пасля гэтага з Лёнем мы больш не бачыл╕ся. А няда╝на мац╕ яго зно╝ да мяне звярнулася. Ды запозна ╝жо. Спра╝дз╕л╕ся мае словы. ╤ мая в╕на ╝ гэтым ёсць. Я адступ╕лася тады, махнула на ╝сё рукой. Дз╕ця гэта гаротнае к╕нула на вырак лёсу. А я ж ведала, з 'ксёнжк╕' ведала, што памерлае можа ╝васоб╕цца зно╝. ╤ не вар'яцтва тут, але апантанасць самая сапра╝дная...

-- Гэта ╤стота, -- прагаварыла я. - ╤ дзядя Саша...ну, у сэнсе, Аляксандар...не выпадкова заг╕ну╝. Яго заб╕ла ╤стота.

Вядзьмарка ╝важл╕ва з╕рнула на мяне, усм╕хнулася.

-- Што, Строгава начыталася? Спадар На╝мысн╕к пастара╝ся, дай Бог яму здаро╝я. А я ж усё зраб╕ла, каб тыя справаздачы не патрап╕л╕ людзям ╝ рук╕. Усё ро╝на дакапа╝ся. Дарма ён у гэта ╝лаз╕ць, ой дарма... Сапра╝ды, пан Кунцэв╕ч называ╝ гэта '╤стотай'. Але тое, з чым мы маем справу цяпер, паскудней шматкроць.

-- Паскудней? - перапытала я. -- Але што можа быць горш за ╤стоту?

Альжбета ╝зяла са стала чайную лыжачку, пакруц╕ла яе ╝ пальцах, паклала па╝зверх кубка. Здавалася, ёй не вельм╕ хочацца гаварыць на гэтую тэму.

-- У М╕нску ╝сё па-св╕нску. А ╝ Воршы яшчэ горшэ...-- прамов╕ла яна быццам пра сябе. -- Тая, кал╕ будзеш 'ксёнжку' глядзець, звярн╕ ╝вагу на адну прыпавесць. Гэта г╕сторыя пра чара╝н╕ка, як╕ трыма╝ у сва╕м доме жывога вас╕л╕ска. Потым чара╝н╕к памёр, ╕ ╝ той жа дзень вас╕л╕ск здох, ╕ пахавал╕ ╕х ╝ адной маг╕ле. А кал╕ праз сто гадо╝ маг╕лу тую адчын╕л╕, то знайшл╕ ╝ ёй страхалюдз╕ну - напалову чалавека, напалову вас╕л╕ска. Вядзьмак ╕ прыхадзень з ╤ншасвету зл╕л╕ся ╝ адз╕нае цэлае, зраб╕л╕ся адной ╕стотай.

Я зма╝чала, не зус╕м разумеючы, куды яна х╕л╕ць. Альжбета глядзела на мяне, падпёршы шчаку далонню, усм╕халася куточкам╕ вусна╝.

-- Што, не здагадалася? - спытала яна нарэшце. - Добра, скажу на╝прост. Яромка гэта. Загадчык лесап╕льн╕. Служка ╕ вучань чарнакн╕жн╕ка, як╕ перасягну╝ свайго наста╝н╕ка. Ён ╕ ёсць Пачвара.

Я не бачыла выразу свайго твару, але напэ╝на, у мяне адв╕сла ск╕в╕ца. Вось гэта паварот.

-- Але яго заб╕л╕, -- прамов╕ла я ня╝лад.

Яна к╕╝нула.

-- Пра╝ду кажаш. Жонка ягоная, прабабка мая, ╕ заб╕ла. За карчомкай абухом стукнула. ╤ ма╝чала ╝сё жыццё, тольк╕ перад смерцю прызналася. Аб ╝чынку сва╕м не шкадавала н╕ хв╕л╕ны. Гэта, ма╝ля╝, была годная справа, бо не чалавек ён бы╝, а шатан. ╤ тое пра╝да. Пасля таго ахвяравання Яромка Ляпец бы╝ ужо не зус╕м чалавекам. З ╕м адбыл╕ся пэ╝ныя змены, як╕я Агнешка, жонка яго, не магла не за╝важыць. Ён ╕ раней бы╝ тым яшчэ паганцам, але цяпер ён пача╝ ператварацца ╝ пачвару, у л╕таральным сэнсе слова. Як у той прыпавесц╕ пра ведзьмака ╕ вас╕л╕ска. ╤ пан Кунцэв╕ч гэта разуме╝. Як думаеш, чаму ён раптам к╕ну╝ свае занятк╕ чорнай маг╕яй ╕ ╝цёк?

-- Раская╝ся? - выказала я меркаванне.

Яна выдала каротк╕ смяшок.