Гаспадар

Ляшчук. Ах, калі б так інтэнсіўна расла грамадская вытворчасць! Мне здаецца, наша прапаганда занадта захапілася асабістымі гаспадаркамі. Гляджу тэлевізар — настаўнік выгадаваў 900 гусей! Ах, як міла!.. Браткі, а дзе ён узяў час?! Не хацеў бы я, каб мой сын у яго вучыўся…

Новікава. Прыгожая карова, праўда?

Ляшчук. Кіньце, Алена Мікалаеўна! Кароўка — агрэгат па перапрацоўцы кармоў у малако і мяса, дае таксама скуру і гной… (Нечакана.) А ведаеце, гэта сукенка вам да твару!

Новікава. А ведаеце, было б нядрэнна, каб гэта вы гаварылі і жонцы.

Ляшчук (нявесела ўздыхнуў). Жонка, як сказана ў класіка, ёсць жонка. Алена Мікалаеўна, заўтра і ў мяне дзень нараджэння.

Новікава. Шкада, што ў нас не працуеце, — хоць бы вымову ўляпілі!

Ляшчук. Алена Мікалаеўна, вам трэба адпачыць. Тут ёсць цудоўны куток, ля ракі… Швейцарыя! Вазьміце дачку, мужа, наладзім свята… Га?

Новікава. Пасля таго, як перайшлі ў вобласць, вы сталі… больш упэўненым.

Ляшчук (рассмяяўся). Больш нахабным? А вам да твару, калі вы злуяцеся!

Новікава. Хопіць, Сяргей Міхайлавіч, пакінем гэтыя гульні.

Падыходзяць Бондар і Таня.

Бондар. Як скрозь зямлю праваліўся! Дзе толькі ні шукалі.

Ляшчук. Дарэмна старшыня ігнаруе сакратара райкома!

Таня (Новікавай). Калі ласка, мама просіць вас на абед.

Новікава. Дзякуй. (Паглядзела на Лешчука.)

Ляшчук. Ну што ж, да Кацярыны, лепшай даяркі — ахвотна! Дарэчы, заўзятая прыхільніца Зязюлі!

Новікава. Што ж, пойдзем. Заадно паназіраем тэндэнцыі.

Карціна восьмая

Новікава і Ляшчук заходзяць у двор. Побач мычыць карова, павіскваюць кабанчыкі, кудахтаюць куры. Госці вітаюцца з Кацярынай, галавой сям’і, з яе бацькам Антонавічам.

Ляшчук. Прывітанне, Антонавіч! Моцна жывеш!

Поціск рук.

Антонавіч (паклаў фуганак). У чалавеку закладзена — гняздо віць з любоўю.

Ляшчук. Знаёмцеся, Алена Мікалаеўна, лепшы цясляр, у яго залатыя рукі!

Новікава. А як вам плацяць?

Антонавіч. Да Зязюлі кіраўнікі рабілі выгляд, што плацілі. Калгаснікі рабілі выгляд, што працавалі. Толькі пры ім усё стала на свае месцы: колькі заробіш, столькі атрымаеш.

Новікава. Вам сотак хапае?

Антонавіч. Калі быў маладзейшы, казаў: «Іванавіч, давай зямлі. Да гектара». Пабаяўся. А я б паказаў, што на ёй можна…

Новікава. Бярыце!

Антонавіч (усміхнуўся). Сёння я ўжо не хачу. Каб пайсці на гэтую катаргу, я павінен бачыць вялікую мэту. Зараблю дзесяць тысяч, дваццаць… А куды? Машына ёсць…

Ляшчук (аглядаецца). Так, расце ў цябе ўсё… Мусіць, словы чароўныя ведаеш?

Антонавіч. А як жа — працаваць, працаваць і працаваць… Мне б яшчэ трактар-малютку…

Ляшчук. Не скора атрымаеш.

Антонавіч. Чаму?

Ляшчук. Ты ніколі не думаў, чаму грамадзянам забаронена мець рабочую жывёлу? Даць табе каня — значыць, страціць над табой уладу.

Новікава. Кіньце!

Ляшчук. Размахнуўся, Антонавіч! Раю не захапляцца: паслабленне ўласніку — мера часовая.

Новікава здзіўлена паглядзела, незадаволена пакруціла галавой.

Антонавіч. Як жа — у газеце пісалі…

Ляшчук. Гэта мая асабістая думка.

Кацярына (прынесла ручнік). Сакратарка? Я спачатку не расшалопала, думала, артыстачка прыехала…

Ляшчук. Пасля прыходу Алены Мікалаеўны раён ажыў! А планы… Праз два-тры гады — суседзяў будзеце забяспечваць кармамі!

Новікава засмучана глядзіць на Лешчука. Ён гарэзліва плёснуў на яе ваду. Яна здрыганулася, нахмурылася.

Кацярына, Рыгор збіраецца цябе раскулачваць.

Кацярына (засмяялася). Не той час, Міхайлавіч! Калі б Рыгор, галадранец, не ленаваўся… Заходзьце ў сад, пад яблыньку!

Новікава пайшла першая. Яна падняла рукі, каб паправіць валасы, трыкатажная сукенка яшчэ больш абцягнула яе прыгожую статную фігуру. Ляшчук затрымаў на ёй позірк. Яна падышла да стала, глянула і ахнула — стол ламаўся ад яды.

Новікава. Колькі чалавек прыйдзе?

Кацярына. Вы, госцейкі, ну і я са старым. Усе ў полі.

Ляшчук (ажывіўся). Ці не паслаць нам ганца па бутэльку вінца?

Новікава. Сяргей Міхайлавіч!

Кацярына. Зараз, зараз! (Таропка паставіла на стол дамашнюю наліўку і бутэльку каньяку.)