Нарач

Грышка

Гаворыш, што ля нарачанскіх сёл
Абстаўлены паліцыяй дарогі?

Рыбак

Эт, кажуць людзі!
Чуткі з поля, з лесу прыпаўзлі,
А тут азёры іх расплёскалі
Па жвіры, —
Нібыта нашы людзі
Ад паліцыі ўцяклі…
Ты, можа, чуў,
Аж з-пад сівога Свіру?
А ты адкуль сам будзеш, а?

Грышка

Я — дальні…

Рыбак

Так…
Я перавёз бы…
Відаць, што ты змарыўся…

Грышка

Ну што ж, пайду.
Бывай!

Рыбак

З богам!
Ідзі праз лес,
Мо і ўдасца як табе пралезці…
Ды, паслухай…
Балаты мінай!
Засадатам.
За кожнага з вас
Стражнікі даюць сярэбранікаў
Дзвесце!..

Стражнік

Ты з некім гаварыў?
З суседам? Гаварыў пра пашу?
Чаго ён поўзае у будні дзень?

Рыбак

Гэта, пан, чалавек свой быў,
З вёскі нашай…

7

Прахор

Пуста кругом.
Шумяць трыснікі,
Цугам цягнуцца хмары.
Толькі боль не сціхае ў грудзях,
Быццам вогнішча, дыхае жарам.
Як і чым гэты жар пагасіць?
Ветрам век не астудзіш,
Крывёй не зальеш,
Хіба сіняю хваляй,
Што вабіць мяне у бязмеж…
Нарач, Нарач!
Родны бераг імглою заслала.
Там вёска,
Там хата, сям'я…

Сінія хмары
Плывуць насустрач валам.
I ўздымаюцца хвалі вышэй,
Серабраныя і залатыя.
Вось адна дапаўзла да грудзей,
Абняла рукой чулай за шыю.
Прамільгнуў белай кагаркі цень над вадой.
— Таварышы, разам цягніце, за мной,
Невад, напоўнены рыбай, хутчэй!
Хвалі ўздымаюцца справа і злева,
Быццам раллі алавяныя скібы.
Прахор ідзе ўсё далей і далей.
I здаецца яму,
Што цягне ён невад —
Цяжкі, поўны сярэбранай рыбы.
А перад ім уздымаецца вал.
На дне за карчы зачапіліся ногі.
Хваля, як з горных вяршыняў абвал,
Загарадзіла дарогу,
Падняла рыбака,
Ўскалыхнула…
— Памажэце дамоў дабрацца!

Блізка кнігаўка крыкнула і прамільгнула,
Ды неба
Вячэрняй зарой
Пачало загарацца.

Частка сёмая

І