Недапісаная кніга

Крыж

Назаўжды пакідаю зямную красу,

Што любіў i люблю i хацелася ўславіць.
Да магілы, магчыма, свой крыж данясу,
А яго аніхто не здалее паставіць.

Можа, летам, увосень ці ў сцюжу засну,

I ніхто не заўважыць нязначнае страты.
Я ж сабе ні адну не дарую віну,
Хоць нікому ніколі не быў вінаваты.

14/XII—92

Фінал

Заўсёды спяшаўся, каб толькі паспець,

He дбаў i не думаў, што заўтра чакае,
Прытулак сабе не сабраўся займець,
A ўжо безнадзейная старасць гукае.

О як неўпрыкмет праляцелі гады.

Здабыткі? Здабыткі амаль нулявыя.
Hi шчасця няма, ні ранейшай хады,
І сэрца, i думы, i скроні сівыя.

Наперадзе толькі слата i туман.

Апошняй дарогай ужо без звароту
Паспешна даставіць маўклівы фурман
I клікне: «Хутчэй адчыняйце вароты!»

Спяшаецца: многа заўсёды работы.

28/X—91

Збавенне

І помніка не будзе, i магіла

Праз два гады зраўняецца з зямлёй,
Бо за жыццё душа наскрозь настыла,
А сэрца мулкаю аблытана пятлёй,

Таемнаю, нябачнаю, атрутнай,

Што сцежку скарачае з году ў год
I прыдушыла доляю пакутнай
Мяне i мой няшчасны род.

Страшней за смерць такая доля:

Аснова — з гора, уток — з бяды...
Развеяцца б хутчэй у чыстым полі
I ў змроку знікнуць назаўжды.

25/XII—93

Памяць

О, памяць, што з табой рабіць?

Ты днём i ноччу не даеш спакою:
То Ціхі акіян пад Месяцам рабіць,
То нам ніяк не уцячы з пакою,

Каб не пачулі, i сысці ў палі

I да світання праблукаць паволі,
Ты толькі жарцікамі сэрца не палі,
Зажуранаму па табе i волі,

Па спелых вуснах, па тваіх вачах,

Пакуль дзівосны вобраз не растане,
Пакуль агонь у сэрцы не ачах
I не настала горкае расстанне,

Якое не забудзецца павек

У адзіноце, у журбе, у скрусе,
Калі, прыпаўшы да тваіх павек,
Я прашаптаў, што назаўжды скаруся.

О, памяць, што з табой рабіць?

Усё жыццё, як акіян рабіць,
Пераліваецца, іскрыцца прад вачамі
На досвітку i доўгімі начамі.

3/IV—94

ІІ. Балючыя элегіі

He столькі «хамскія» натуры

На карках вынеслі сваіх!

I свіст даносчыкаў пануры,

Паверце, не запудзіць ix!

К свабодзе, роўнасці i знанню

Мы працярэбім сабе след!

I будзе ўнукаў панаванне,

Там, дзе сягоння плача дзед!

Янка Купала — «Ворагам Беларушчыны».